هنگامی که آنا برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ برنامه‌ریزی برای سفر به سین‌کیانگ می‌کرد، دوستانش دچار سردرگمی شدند.
«آنها نمی‌توانستند بفهمند چرا من به مکانی می‌روم که آن زمان به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین مناطق چین شناخته می‌شد.»
یکی از دوستانش از سفر انصراف داد و در ویچت به‌نوعی «ناپدید شدن» از او شروع کرد، گفت این شهروند چینی ۳۵ ساله که مایل به فاش کردن نام واقعی‌اش نبود.
«او گفت والدینش او را از رفتن به هر نقطه‌ای نزدیک به سین‌کیانگ منع کرده‌اند و تمایلی به ادامه ارتباط ندارند.»
آنا به‌هرحال رفت و در ژوئن امسال بازگشت. اما او می‌گوید که همه‌چیز تغییر کرده است.
«سین‌کیانگ همچنان زیباست همان‌طور که به‌خاطر دارم، اما در حال حاضر، به‌ویژه در مقاصد اصلی، تعداد گردشگران به‌طور قابل‌توجهی زیاد شده است.»
سرانجام پس از هفت سال با مادرم صحبت کردم
چهره‌ها از کمپ‌های بازداشت اویغوری چین
سال‌ها سین‌کیانگ تحت حاکمیت پکن سفت‌وضع بود و گاهی به‌خشونت می‌انجامید که باعث شد بسیاری از گردشگران داخلی چین از این منطقه دور بمانند. سپس این سرزمین به‌دلیل بدترین اتهامات مربوط به استبداد چین، از جمله بازداشت بیش از یک میلیون مسلمان اویغور در آن‌طور «کمپ‌های بازآموزی» و ادعاهای سازمان ملل درباره جرائم علیه بشریت، بدنام شد.
چین این اتهامات را رد می‌کند، اما این منطقه عمدتاً از رسانه‌ها و ناظران بین‌المللی جدا است؛ اویغورهای تبعید همچنان داستان‌های خویشاوندان ترسیده یا ناپدید شده خود را روایت می‌کنند.
اما در سال‌های اخیر سین‌کیانگ به‌عنوان مقصد گردشگری ظاهر شده است — هم داخل چین و هم به‌تدریج در خارج از کشور. پکن میلیاردها دلار برای توسعه زیرساخت‌ها هزینه کرده، به‌ساخت آثار تلویزیونی که در مناظر شگفت‌انگیز این سرزمین می‌چرخند، کمک کرده و گاهی رسانه‌های خارجی را در سفرهای دقیق‌طرح‌ریزی‌شده می‌پذیرد.
سین‌کیانگ به‌صورت باز بسته‌ای دوباره به یک بهشت گردشگری تبدیل می‌شود؛ نه تنها زیبایی‌های آن را تبلیغ می‌کند بلکه «تجربیات قومی» بومی را که گروه‌های حقوق بشری می‌گویند قصد حذفشان را دارد، به نمایش می‌گذارد.
سین‌کیانگ که در شمال‌غرب چین گسترده شده است، با هشت کشور هم‌مرز است. این سرزمین در امتداد جادهٔ ابریشم قرار دارد که قرن‌ها تجارت بین شرق و غرب را تقویت می‌کرد؛ برخی از شهرهای آن سرشار از تاریخ هستند. همچنین اینجا دارای کوه‌های دوردست و سخت‌دست، دره‌های شکوهمند، علفزارهای سرسبز و دریاچه‌های بکر است.
«مناظر اینجا به‌طریقی بی‌نهایت از انتظاری من فراتر بودند»، می‌گوید سون شنگیاو، ساکن سنگاپور که در مه ۲۰۲۴ اینجا را بازدید کرد و توصیف می‌کند که «نیوزیلند، سوئیس و مغولستان همه در یک مکان فشرده شده‌اند».
بر خلاف بیشتر چین که اکثریت هان دارد، سین‌کیانگ عمدتاً از مسلمانان ترک‌زبان تشکیل شده است و اویغورها بزرگ‌ترین گروه قومی را تشکیل می‌دهند. تنش‌ها در طول دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ تشدید شد، زمانی که اتهامات اویغورها مبنی بر حاشیه‌نشینی توسط چینی‌های هان، احساسات جدایی‌طلبی و حملات کشنده‌ای را برانگیخت که سرکوب پکن را تشدید کرد.
اما تحت رهبری شی جین‌پینگ، حزب کمونیست چین برای اولین بار کنترل خود بر این منطقه را به‌ندرت سفت‌تر کرده و اتهامات دربارهٔ تجابرد اجباری اویغورها به فرهنگ هان را برانگیخته است. در بازدیدی در سپتامبر، او پیشرفت «شگرف» این منطقه را ستود و از «چین‌سازی دین» خواست — تحولی در باورها به‌منظور منعکس‌کردن فرهنگ و جامعهٔ چینی.
در همین حال سرمایه‌گذاری در این منطقه به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. حدود ۲۰۰ هتل بین‌المللی، از جمله نام‌های برجستهٔ هیلتون و ماریوت، یا در حال کار هستند یا برنامه‌ریزی برای افتتاح در سین‌کیانگ، طبق گزارش گروه حقوقی اویغور (Uyghur Human Rights Project) می‌باشند.
در سال ۲۰۲۴، این سرزمین ۳۰۰ میلیون بازدید گردشگری را ثبت کرد که بیش از دو برابر عدد سال ۲۰۱۸ است، طبق اظهارات مقامات چینی. درآمدهای گردشگری از سین‌کیانگ حدود ۴۰٪ رشد کرده و به ۳۶۰ میلیارد یوآن (۵۱ میلیارد دلار؛ ۳۹ میلیارد پوند) رسیده است. در نیمهٔ اول امسال، حدود ۱۳۰ میلیون گردشگر این منطقه را بازدید کرده‌اند که حدود ۱۴۳ میلیارد یوآن درآمد ایجاد کرده‌اند.
در حالی که گردشگری خارجی در حال رشد است، اکثریت بزرگ بازدیدکنندگان، بومی هستند.
پکن هدف بلندپروازانه‌ای دارد: بیش از ۴۰۰ میلیون بازدیدکننده در سال و درآمد گردشگری یک تریلیون یوآن تا سال ۲۰۳۰.
برخی هنوز از سفر به این منطقه می‌ترسند. آقای سون می‌گوید برای جمع‌آوری دوستان برای یک سفر در مه ۲۰۲۴ مدتی زمان‌بر بود، زیرا بسیاری از آنها سین‌کیانگ را به‌عنوان مکان ناامن می‌دیدند. خود این جوان ۲۳ ساله ابتدا اضطراب داشت، اما با ادامه سفر این نگرانی‌ها از بین رفت.
آنها سفر خود را از خیابان‌های شلوغ پایتخت منطقه، ارومچی، آغاز کردند. سپس به مدت هشت روز با راننده‌ای چینی، از طریق کوه‌ها و دشت‌های سرسبز سفر کردند که این تجربه آقای سون را شگفت‌زده کرد.
معمول است که راننده‌ها و راهنمایان تور در سین‌کیانگ چینی‌های هان باشند که حدود ۴۰٪ جمعیت این منطقه را تشکیل می‌دهند. گروه آقای سون در تعامل گسترده‌ای با اویغورهای محلی نبود، اما افرادی که توانستند گفت‌وگو کنند، «بسیار مهمان‌نواز» توصیف کرده‌اند.
از زمانی که بازگشت، آقای سون به‌نوعی مدافع سین‌کیانگ تبدیل شده؛ او می‌گوید این سرزمین به‌دلیل سوء‌تفاهم‌های مطرح‌شده به‌عنوان خطرناک و پرتنش شناخته می‌شود. «اگر بتوانم حتی یک نفر را ترغیب کنم تا بیشتر دربارهٔ سین‌کیانگ بیاموزد، کمی می‌توانم به کاهش این برچسب منفی کمک کنم.»
برای او، مناظر خیره‌کننده‌ای که به‌عنوان گردشگر تجربه کرد، با ادعاهای ناخوشایندی که سین‌کیانگ را در سرفصل‌های جهانی قرار دادند، فاصله زیادی دارند. او تنها شاهد شواهدی از نظارت شدید بر سین‌کیانگ بود؛ ایستگاه‌های بازرسی پلیس و دوربین‌های امنیتی به چشم می‌خورند و مسافران خارجی ملزم به اقامت در هتل‌های اختصاصی هستند.
اما آقای سون از این موضوع بی‌تاثیر مانده بود: «حضور نیروی پلیس شدید است، اما این به این معنی نیست که این یک مشکل بزرگ است.»
همهٔ گردشگران باور ندارند که آنچه می‌بینند «سین‌کیانگ واقعی» باشد.
سینگاپورین ثن‌مولی سیلوادری، که در مه با دوستان برای ده روز به اینجا سفر کرد، می‌گوید: «من خیلی کنجکاو دربارهٔ فرهنگ اویغور بودم و می‌خواستم ببینم چه تفاوتی ممکن است وجود داشته باشد. اما ما کاملاً ناامید شدیم.»
او و دوستانش حجاب بر سر داشتند و، به گفته او، فروشندگان غذاهای اویغوری به آنها نزدیک شدند و گفتند: «ما حسادت می‌کنیم که می‌توانید آزادانه حجاب بپوشید… اما نتوانستیم گفت‌و‌گوهای عمیق داشته باشیم». آنها همچنین اجازه بازدید از اکثر مساجد محلی را نداشتند، او افزود.
با این حال، جذابیت برای بازدیدکنندگان خارجی همچنان قوی است. چین به‌خودی مقصدی بسیار محبوب است و سین‌کیانگ به‌عنوان گزینه‌ای «ناباور» و کمتر تجاری ظاهر شده است.
تعداد روزافزون خارجی‌هایی که «با ذهن باز به سین‌کیانگ می‌نگرند و تمایل صادقانه‌ای برای دیدن و ارزیابی حقیقت دارند»، روزنامه دولتی چین، گلوبال تایمز، در مه نوشت.
حزب همچنین به سرعت محتوایی دربارهٔ سین‌کیانگ توسط تأثیرگذاران خارجی که با روایت دولتی هم‌راستا است، ترویج می‌کند. از جمله آنها، بلاگر آلمانی «کن ابرواد» است که در یکی از ویدئوهای خود گفت که «مسجدهای بیشتری در سین‌کیانگ می‌بینیم تا در ایالات متحده یا هر کشوری در اروپا».
اما برخی دیدگاهی متفاوت دارند. نویسنده جاش سامرز، که در دههٔ ۲۰۱۰ در سین‌کیانگ زندگی می‌کرد، به بی‌بی‌سی می‌گوید که شهرک قدیمی کاشگر «کاملاً خراب شده، بازطراحی شده و به‌طوری بازسازی شده که به‌هیچ‌وجه فرهنگ اویغور را منعکس نمی‌کند».
بر اساس گزارشی از نظارت بر حقوق بشر (Human Rights Watch) در سال ۲۰۲۴، صدها روستا در سین‌کیانگ نام‌هایشان — که مرتبط با مذهب، تاریخ یا فرهنگ اویغورها بودند — بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۳ تغییر یافت. این گروه همچنین مقامات را متهم کرده است که مساجد را در سین‌کیانگ و در سرتاسر چین منجر به بستن، تخریب و تغییر کاربری کرده‌اند تا اعمال اسلام را محدود کنند.
نقض‌های جدی حقوق بشر توسط سازمان‌های بین‌المللی دیگری نظیر سازمان ملل نیز ثبت شده‌اند. گزارش‌های بی‌بی‌سی در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ شواهدی مبنی بر وجود کمپ‌های بازداشت، و ادعاهای سوء‌استفاده جنسی و استیلیزه اجباری را تأیید کردند.
پکن با این حال همه این موارد را رد می‌کند. در داخل کشور، حزب تصویر منطقه‌ای که پیش‌تر به‌عنوان سرزمینی مشکل‌دار شناخته می‌شد، بازسازی کرده تا گردشگران داخلی بیشتری را جذب کند. به‌نظر می‌رسد این کار موفق بوده است.
زمانی که آنا برای دومین بار به این سرزمین رفت، همراهم مادرش بود که پس از تماشا کردن یک سریال درام در استان آلتای کوهستانی در شمال، مشتاق به بازدید شد. این سریال، «به شگفتی» (To the Wonder)، توسط دولت تأمین مالی شده و در رسانه‌های دولتی ترویج یافته بود.
آلتای در اینترنت چینی طرفداران فراوانی دارد. «چه کسی فکر می‌کرد که من به باغ مخفی خداوند در آلتای قدم بگذارم؟ در دریاچه کناس، سرانجام درک کردم که چه معنایی دارد که در بهشت باشم. این جایی است که رمانس کوه‌ها، رودها، دریاچه‌ها و دریاها در یک قاب به‌هم می‌پیوندد»، این نظر در ردنوت (RedNote) بیان شده است.
نظری دیگر می‌گوید: «در سپیده‌دم، از مهمان‌پذیر تماشای چراگاه‌هایی که گاوها در آن چرا می‌کنند، می‌کنم. جنگل‌های درخت توس طلایی در نور آفتاب می‌درخشند، و حتی هوا گویی در عطر شیرینی غوطه‌ور است – چنین زیبایی دست‌نایافتنی، آلتایی است که همیشه آرزو داشتم.»
آژانس‌های مسافرتی این منطقه را «عجیب‌وغریب» و «مرموز» می‌نامند. آنها می‌گویند «آمیزش جادویی طبیعت و فرهنگ که در هیچ‌جای چین تجربه نمی‌شود». قیمت این تورها متفاوت است؛ یک سفر ۱۰ روزه می‌تواند بین ۱,۵۰۰ تا ۲,۵۰۰ دلار آمریکا (تقابل ۱,۱۰۰ تا ۱,۹۰۰ پوند) هزینه داشته باشد، بدون احتساب هزینه پرواز.
یک برنامهٔ معمولی برای شمال شامل پارک ملی کناس، با بازدید از دریاچه‌های کوهستانی و ساحل پنج‌رنگ معروف، و بازدید از یک روستای اویغوری است که می‌توانید با کالسکه‌ها سوار شوید و با خانواده‌ای اویغور وقت بگذرانید.
در جنوب ماجراجویی‌ها بیشتر می‌شود، جایی که سفرها شامل رانندگی در صحرابان، تورهای متنوع دریاچه‌ای، و بازدید از کاشگر، شهری با قدمت دو هزار ساله در مسیر جادهٔ ابریشم است.
بازدیدکنندگان برنامه‌های سفر خود را به‌صورت آنلاین به‌اشتراک می‌گذارند، همراه با نقشه‌های رنگی مسیر و تصاویری از خوراکی‌های اویغوری مانند خورشت تند، «مرغ بزرگ سینی»، کباب‌های برهٔ کبابی، و شیر اسب تخمیر شده. برخی حتی به «اجرای ساعت‌ها طول کشیده‌ای» که شکوه جادهٔ ابریشم را بازآفرینی می‌کند، اشاره می‌کنند.
اگر به‌دنبال سین‌کیانگ در شبکه‌های اجتماعی مانند ردنوت و ویبو بگردید، همان‌طوری که انتظار می‌رود، پست‌های تمجیدآمیز از زیبایی و معماری نمادین آن را مشاهده می‌کنید. هیچ اشاره‌ای به ادعاهایی که با این جذابیت ایده‌آل در تضاد است، وجود ندارد.
در این دوره از سال، رسانه‌های اجتماعی چینی مملو از عکس‌های جنگل‌های درخت توس‌سایهٔ سین‌کیانگ هستند که در نور زردآلود پاییزی غوطه‌ور شده‌اند.
حزب کمونیست چین «نسخهٔ خود از فرهنگ اویغور» را با ارائهٔ مردم اویغور به‌عنوان جاذبه‌های توریستی به‌فروش می‌رساند، می‌گوید ایراده کاشگری، اویغور-آمریکایی که در سال ۱۹۹۸ این منطقه را ترک کرد.
«آنها به جهان می‌گویند که ما بیش از همه یک مردم رنگارنگ، رقصان و جذاب هستیم که در شبکه‌های اجتماعی خوب به‌نظر می‌آییم».
در حالی که شاهد رشد محبوبیت شهر زادگاه خود از طریق اقیانوس آرام بود، خانم کاشگری، فعال اویغور، به بازدیدکنندگان توصیه می‌کند که «مسائل جدی» موجود در سین‌کیانگ را تشخیص دهند.
«وظیفهٔ من نیست که مردم را از سفر منع کنم، اما باید متوجه شوند که آنچه در آنجا تجربه می‌کنند، نسخهٔ سفیدپوشی از سین‌کیانگ است»، او می‌گوید.
«در همان حال، افرادی مثل من هرگز نمی‌توانند به‌دلیل فعالیت‌مان به‌منزل بازگردند. شرایط به‌حدی خطرناک است… و با این حال، چرا نمی‌توانم برگردم؟ این سرزمین من است.»
تصحیح ۲۱ نوامبر: برآوردها نشان می‌دهد که سین‌کیانگ در سال ۲۰۲۴ حدود ۳۰۰ میلیون بازدید گردشگری داشته است نه ۳۰۰ میلیون بازدیدکننده، همان‌طور که قبلاً ذکر شد. عنوان و متن مطابقاً اصلاح شد.
