وقتی آنا برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ برنامه‌ریزی برای بازدید از سین‌کیانگ کرد، دوستانش دچار سردرگمی شدند.
«آن‌ها نمی‌توانستند درک کنند چرا من می‌خواهم به جایی بروم که در آن زمان به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین مناطق چین شناخته می‌شد.»
یکی از دوستانش سفر را لغو کرد و در ویچت ارتباط خود را قطع کرد، به‌گفتهٔ شهروند چینی ۳۵ سالهای که مایل به فاش کردن نام واقعی‌اش نبود.
«او گفت که والدینش مانع او از رفتن به هر نقطه‌ای نزدیک به سین‌کیانگ شده‌اند و نمی‌خواهد بیشتر در این موضوع بحث کند.»
آنا با این‌حال رفت و در ماه ژوئن امسال بازگشت. اما می‌گوید که همه چیز تغییر کرده است.
«سین‌کیانگ همچنان به همان زیبایی‌ای که به یاد دارم بود، اما اکنون به‌ویژه در جاذبه‌های اصلی، تعداد گردشگران بسیار زیاد شده است.»
سال‌ها، سین‌کیانگ تحت حاکمیت پکن سفت و سخت بود و گاهی به خشونت دچار می‌شد، که این امر بسیاری از گردشگران داخلی چین را از سفر به این منطقه باز می‌داشت. سپس این سرزمین به دلیل برخی از جدی‌ترین اتهامات علیه استبداد چینی مشهور شد؛ از بازداشت بیش از یک میلیون مسلمان اویغور در آنچه که «کمپ‌های بازآموزی» نامیده می‌شود، تا ادعاهای ارتکاب جنایات علیه بشریت توسط سازمان ملل متحد.
چین این اتهامات را رد می‌کند، اما این منطقه به‌طور عمده از دسترس رسانه‌ها و ناظران بین‌المللی محروم است؛ در حالی که اویغورهای در تبعید همچنان داستان‌های عزیزان ترسان یا ناپدید شده خود را روایت می‌کنند.
با این حال، در سالهای اخیر سین‌کیانگ به یک مقصد گردشگری تبدیل شده است – هم در داخل چین و هم به‌تدریج در خارج از کشور. پکن میلیاردها دلار برای توسعه زیرساخت‌ها، تولید سریال‌های تلویزیونی با مناظر خاص این سرزمین سرمایه‌گذاری کرده و گاهی رسانه‌های خارجی را در تورهای به‌دقت برنامه‌ریزی‌شده می‌پذیرد.
این سرزمین به‌صورت بازآفرینی، به یک بهشت گردشگری تبدیل شده؛ نه تنها بر زیبایی‌هایش می‌افزاید، بلکه تجربه‌های «قومی» بومی را نیز تبلیغ می‌کند، تجربه‌هایی که گروه‌های حقوق‌خواه می‌گویند سعی در حذف آن‌ها دارد.
سین‌کیانگ که در شمال‑غرب چین گسترده شده، با هشت کشور هم‌مرز است. این سرزمین در امتداد جاده ابریشم قرار دارد؛ مسیری که قرن‌ها تجارت بین شرق و غرب را تسهیل می‌کرد و برخی از شهرهای آن مملو از تاریخ‌اند. همچنین خانهٔ کوه‌های دوردست و سنگ‌پهن، دره‌های عظیم، مراتع سرسبز و دریاچه‌های بکر است.
«منظره‌ها به‌مراتب بیش از انتظاراتم بود»، سون شنگیاو ساکن سنگاپور که در ماه مه ۲۰۲۴ سفر کرد می‌گوید. او این مکان را «نیوزیلند، سوئیس و مغولستان در یک نقطه فشرده شده» توصیف می‌کند.
برخلاف اکثر چین که اکثریت هان دارند، در سین‌کیانگ بیشتر ساکنان مسلمان‌زبان ترکی هستند و اویغورها بزرگ‌ترین گروه قومی را تشکیل می‌دهند. تنش‌ها در طول دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ تشدید شد؛ اتهامات اویغورها درباره حاشیه‌نشینی توسط چینی‌های هان، احساسات جدایی‌طلبانه و حملات کشنده‌ای را برانگیخت که سرکوب پکن را تشدید کرد.
اما تحت رهبری شی جین‌پینگ، حزب کمونیست چین برای اولین بار کنترل را به‌طور بی‌سابقه‌ای سفت کرده است و اتهاماتی دربارهٔ هضم اجباری اویغورها در فرهنگ هان چین به‌وجود آورده است. در سفری که در سپتامبر انجام داد، او به «پیشرفت‌های لرزان‌کننده زمین» منطقه اشاره کرد و خواستار «چینی‌سازی دین» – تحول باورها برای انعکاس فرهنگ و جامعه چین – شد.
در همین حال سرمایه‌گذاری‌ها به‌سرعت به این منطقه روانه می‌شوند. حدود ۲۰۰ هتل بین‌المللی، از جمله نام‌های برجسته‌ای چون هیلتون و ماریوت، یا در حال حاضر فعال هستند یا برنامه‌ریزی برای افتتاح در سین‌کیانگ دارند، طبق گزارشی از گروه حقوق‌دفاعی پروژه حقوق بشر اویغورها.
در سال ۲۰۲۴، این منطقه ۳۰۰ میلیون بازدید گردشگری داشت که بیش از دو برابر تعداد سال ۲۰۱۸ است، طبق آمارهای مقامات چینی. درآمد گردشگری از سین‌کیانگ حدود ۴۰٪ در این دوره رشد کرد و به ۳۶۰ میلیارد یوآن (۵۱ میلیارد دلار؛ ۳۹ میلیارد پوند) رسید. در نیمه اول امسال، حدود ۱۳۰ میلیون گردشگر به این سرزمین سفر کردند که تقریباً ۱۴۳ میلیارد یوآن درآمد ایجاد کردند.
در حالی که گردشگری خارجی در حال رشد است، اکثر بازدیدکنندگان داخلی هستند.
پکن هدف بلندپروازانه‌ای دارد: بیش از ۴۰۰ میلیون بازدیدکننده در سال و درآمد گردشگری یک تریلیون یوآن تا سال ۲۰۳۰.
برخی افراد هنوز از سفر می‌ترسند. آقای سون می‌گوید برای جمع کردن دوستان برای یک سفر در مه ۲۰۲۴ زمان برد، چون بسیاری از آن‌ها سین‌کیانگ را ناامن می‌دانستند. خود او ۲۳ ساله نیز مقداری اضطراب داشت، اما با ادامه سفر این اضطراب‌ها از بین رفتند.
آن‌ها سفر را از خیابان‌های شلوغ پایتخت منطقه، اورومچی آغاز کردند. سپس به مدت هشت روز با راننده‌ای چینی در مسیرهای کوهستانی و دشت‌های سرسبز سفر کردند که آقای سون را شگفت‌زده کرد.
در سین‌کیانگ معمول است که رانندگان و راهنمایان تور چینی‌های هان باشند که هم‌اکنون حدود ۴۰٪ جمعیت این منطقه را تشکیل می‌دهند. گروه آقای سون ارتباط گسترده‌ای با اویغورهای محلی نداشت، اما تعداد کمی که توانستند گفتگو کنند، «بسیار مهمان‌نواز» بودند، او می‌گوید.
از زمان بازگشت، آقای سون به‌نوعی مدافع سین‌کیانگ شده است؛ او می‌گوید این سرزمین به‌عنوان خطرناک و پرتنش «غلط‌فهمی» شده است. «اگر بتوانم حتی یک نفر را به آشنایی بیشتر با سین‌کیانگ تشویق کنم، کمی از کلیشه‌ها را کاهش می‌دهم.»
به نظر او، مناظر خیره‌کننده‌ای که به‌عنوان گردشگر تجربه کرد، بسیار دور از اتهامات ناراحت‌کننده‌ای است که سین‌کیانگ را در سرفصل‌های جهانی قرار داده‌اند. آنچه او دید شواهدی بود بر این‌که سین‌کیانگ همچنان تحت نظارت شدید است؛ ایستگاه‌های پلیس و دوربین‌های امنیتی به‌طور روزمره دیده می‌شوند و برای خارجی‌ها اقامت در هتل‌های تعیین‌شده الزامی است.
«حضور پلیس زیاد است، اما این به این معنی نیست که مشکل بزرگی باشد.»
همهٔ گردشگران قانع نیستند که آنچه می‌بینند «سین‌کیانگ واقعی» باشد.
سینگاپوری تِن‌مولی سیلوادوری که در ماه مه به‌مدت ۱۰ روز با دوستانش سفر کرد می‌گوید: «من بسیار کنجکاو دربارهٔ فرهنگ اویغور بودم و می‌خواستم ببینم چه‌قدر اوج می‌تواند متفاوت باشد. اما ما کاملاً ناامید شدیم.»
او و دوستانش حجاب می‌پوشیدند و او می‌گوید که فروشندگان غذای اویغور به آن‌ها نزدیک شدند و گفتند: «به‌دلیل این‌که می‌توانیم آزادانه حجاب بپوشیم حسادت می‌کنیم… اما ما نتوانستیم گفتگوهای عمیق‌تری داشته باشیم». همچنین به آن‌ها اجازه ندادند به اکثر مساجد محلی وارد شوند، او اضافه می‌کند.
با این حال، جذابیت برای بازدیدکنندگان خارجی همچنان قوی است. خود چین مقصدی بسیار محبوب است و سین‌کیانگ به عنوان گزینه‌ای «دست‌نخورده» و کمتر تجاری‌سازی‌شده ظاهر شده است.
تعداد روزافزون خارجی‌ها «با ذهنی باز و تمایل واقعی برای دیدن و ارزیابی حقیقت به‌طور شخصی» به سین‌کیانگ می‌نگرند، روزنامه دولتی چین «گلوبال تایمز» در ماه مه نوشت.
حزب همچنین به سرعت محتوایی درباره سین‌کیانگ توسط اینفلوئنسرهای خارجی که با روایت دولت هماهنگ است، ترویج می‌کند. از این میان، وب‌لوگر آلمانی «کن ابرواد» است که در یکی از ویدیوهایش گفته بود «مسجدهای بیشتری در سین‌کیانگ دیده‌ام تا در ایالات متحده یا هر کشور اروپایی».
اما برخی دیدگاه متفاوتی دارند. نویسنده جاش سامرز که در دههٔ ۲۰۱۰ در سین‌کیانگ زندگی می‌کرد، به بی‌بی‌سی می‌گوید که شهر قدیم کاشگر «کاملاً تخریب شد، بازطراحی و بازساخته شد به‌گونه‌ای که هیچ‌گاه بازتابی از فرهنگ اویغور ندارد».
بر اساس گزارشی از «هیومن رایتس واچ» در سال ۲۰۲۴، صدها روستا در سین‌کیانگ نام‌هایشان – که مرتبط با دین، تاریخ یا فرهنگ اویغور بود – بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۳ تغییر یافت. این گروه همچنین مقامات را به بستن، تخریب و بازتخصیص مساجد در سین‌کیانگ و سراسر چین برای مهار عمل اسلام متهم کرده است.
نقض‌های جدی حقوق بشر نیز توسط سایر سازمان‌های بین‌المللی، از جمله سازمان ملل مستند شده‌اند. گزارش‌های بی‌بی‌سی در سالهای ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ شواهدی مبنی بر وجود کمپ‌های بازداشت، اتهامات سوءاستفاده جنسی و استیلاسیون اجباری ارائه داد.
پکن با این حال تمام این موارد را انکار می‌کند. در داخل کشور، حزب تصویر منطقه‌ای که پیش‌تر به‌عنوان منطقه‌ای مشکل‌دار شناخته می‌شد را بازسازی کرده است تا گردشگران داخلی بیشتری را جذب کند. و به‌نظر می‌رسد که این کار مؤثر است.
وقتی آنا برای دومین بار به سین‌کیانگ رفت، همراه مادرش بود که پس از تماشای یک سریال درام‌محور که در استان کوهستانی آلتای در شمال تنظیم شده بود، مشتاق بازدید شد. این سریال، «به سوی شگفتی»، با بودجه دولتی تولید شد و در رسانه‌های دولتی ترویج یافت.
آلتای در اینترنت چین طرفداران بسیاری دارد. «چه‌کس می‌دانست که من به باغ مخفی خدا در آلتای می‌پیچم؟ در دریاچهٔ کناس، برای اولین بار معنای بهشت را درک کردم. این جایی است که رمانس کوه‌ها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و دریاها در یک قاب واحد بافته شده‌اند»، یکی از نظرات در ردنوت می‌خوانیم.
یکی دیگر می‌نویسد: «در سپیده‌دم، از مهمانسرا به علفزارهای چراگوش می‌کنم که گاوها در آن چرا می‌کردند. جنگل‌های بید طلایی در نور خورشید می‌درخشند و حتی هوا نیز به‌نظر می‌رسد که با شیرینی در هم آمیخته است – این زیبایی دست‌نخورده، آلتایی است که همیشه آرزویش را داشتم.»
آژانس‌های مسافرتی این منطقه را «عجیب و غریب» و «مخوف» توصیف می‌کنند. این سرزمین «ترکیب جادویی طبیعت و فرهنگ» را ارائه می‌دهد که در هیچ‌جای دیگر چین تجربه نمی‌کنید، به گفتهٔ یکی از این آژانس‌ها به نام «لنز سرگردان». هزینهٔ این تورها متفاوت است؛ یک سفر ۱۰ روزه می‌تواند بین ۱٬۵۰۰ تا ۲٬۵۰۰ دلار آمریکا (۱٬۱۰۰‑۱٬۹۰۰ پوند) هزینه داشته باشد، بدون احتساب بلیت هواپیما.
یک برنامهٔ معمولی برای شمال شامل پارک ملی کاناس، با سفرهایی به دریاچه‌های کوهستانی و ساحل پنج‌رنگی مشهور، و بازدید از یک روستای اویغوری است که می‌توانید سوار کالسکه شوید و با یک خانواده اویغور وقت بگذرانید.
در جنوب ماجراجویی بیشتر می‌شود؛ سفرها اغلب شامل رانندگی در صحرای وسیع، گردش‌های متعدد دریاچه‌ای و بازدید از کاشگر، شهری ۲٬۰۰۰ ساله در جادهٔ ابریشم است.
بازدیدکنندگان برنامه‌های سفر خود را به‌صورت آنلاین به اشتراک می‌گذارند، همراه با نقشه‌های مسیر رنگ‌گذاری شده و عکس‌های غذاهای اویغوری مانند خورشت تند «جوجه بزرگ»، کباب بره، و شیر اسب تخمیر شده. برخی حتی از «نمایش‌های ساعتی که شکوه جادهٔ ابریشم را بازآفرینی می‌کند» یاد می‌کنند.
اگر سین‌کیانگ را در پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی رِدنوت و ویبو جستجو کنید، همان‌طور که انتظار می‌رود، پست‌هایی پرشور دربارهٔ زیبایی و معماری نمادین آن می‌بینید. هیچ اشاره‌ای به ادعاهایی که با این جذابیت ایده‌آل در تضاد هستند، وجود ندارد.
در این فصل از سال، شبکه‌های اجتماعی چینی پر از عکس‌های جنگل‌های توسنی سین‌کیانگ است که در نور گرم پاییزی می‌درخشند.
حزب کمونیست «نسخهٔ خود از فرهنگ اویغور را با ارائهٔ اویغورها به‌عنوان جاذبه‌های گردشگری می‌فروشد»، به گفتهٔ ایرده کاشگری، اویغور‑آمریکایی که در سال ۱۹۹۸ از این منطقه رفته بود، می‌گوید.
«آن‌ها به جهان می‌گویند ما چیزی جز مردمان رقصنده، رنگارنگ نیستیم که در شبکه‌های اجتماعی خوب به‌نظر می‌رسیم.»
در حالی که از اقیانوس آرام می‌نگرد که زادگاهش به محبوبیت می‌رسد، خانم کاشگری، فعال اویغور، به گردشگران توصیه می‌کند که «مسائل جدی» در سین‌کیانگ را بشناسند.
او می‌گوید: «من جایگاهی ندارم که به مردم بگویم سفر نکنند، اما باید درک کنند آنچه در آنجا تجربه می‌کنند، نسخه‌ای سفیدپوشیده از سین‌کیانگ است.»
«در عین حال، افرادی مثل من به‌دلیل فعال‌گری‌مان هرگز قادر به بازگشت نخواهیم بود. اینجا خیلی خطرناک است… اما چرا نمی‌توانم بروم؟ این سرزمین من است.»
تصیح ۲۱ نوامبر: گزارش‌ها حاکی از آن است که سین‌کیانگ در سال ۲۰۲۴ ۳۰۰ میلیون بازدید گردشگری داشته است و نه ۳۰۰ میلیون بازدیدکننده، همان‌گونه که مقاله پیش از این اشاره کرده بود. عنوان و متن بر این اساس اصلاح شدند.
