هنگامی که آنا برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ قصد سفر به سینکیانگ را داشت، دوستانش متحیر شدند.
«نمی‌توانستند درک کنند چرا می‌خواهم به مکانی سفر کنم که در آن زمان به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین مناطق چین شناخته می‌شد.»
یکی از دوستانش از سفر انصراف داد و به‌صورت «غیب‌کردن» در ویچت ارتباطش را قطع کرد، این‌چنین گفت شهروند چینی ۳۵ سالهای که نام واقعی‌اش را فاش نمی‌کرد.
«او گفت پدر و مادرش اجازه ندادند به‌هیچ‌وجه به نزدیکی سینکیانگ بروم و او تمایلی به ادامه ارتباط نداشت.»
آنا با این حال رفت و در ماه ژوئن سال جاری بازگشت. اما می‌گوید که این منطقه تغییر کرده است.
«سینکیانگ همان‌قدر که به یاد دارم زیباست، اما اکنون گردشگران بسیار زیادی، به‌ویژه در جاذبه‌های اصلی، حضور دارند.»
بالاخره پس از هفت سال با مادرم صحبت کردم
چهره‌های داخل کمپ‌های بازداشت اویغور چین
سال‌ها سینکیانگ تحت حاکمیت پکن به‌طور متناوبی از خشونت‌گری‌اش به‌هم‌پایان می‌آمد، که بسیاری از گردشگران داخلی چین را از آن دور نگه می‌داشت. سپس این منطقه به دلیل برخی از جدی‌ترین ادعاهای استبداد چینی شهرت منفی یافت؛ از جمله بازداشت بیش از یک میلیون مسلمان اویغور در کمپ‌های «بازآموزی» و اتهامات ارتکاب جنایات علیه بشریت توسط سازمان ملل.
چین این اتهامات را رد می‌کند، اما این استان به‌طور عمده از رسانه‌ها و ناظرین بین‌المللی منزوی شده است، در حالی که اویغورهای در تبعید همچنان داستان‌های خویشاوندان ترس‌ناک یا ناپدیدشده را بازگو می‌کنند.
با این وجود، در سالهای اخیر سینکیانگ به یک مقصد گردشگری تبدیل شده است – هم در داخل چین و هم به‌تدریج به‌خارج از کشور. پکن میلیاردها دلار برای توسعه زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کرده است، به تولید سریال‌های تلویزیونی که در مناظر خاص این منطقه می‌چرخند کمک می‌کند و گاه به‌صورت منتخب، رسانه‌های خارجی را در تورهای برنامه‌ریزی‌شده می‌پذیرد.
سینکیانگ به‌صورت سیستماتیک به یک بهشت گردشگری تبدیل شده؛ نه تنها بر طبیعت خیره‌کننده‌اش، بلکه بر تجربیات «قومی» بومی که گروه‌های حقوقی می‌گویند در حال محو‌کردن آن‌هاست، تأکید می‌کند.
سینکیانگ در شمال‌غرب چین کشیده شده و هم‌مرز با هشت کشور است. این استان در مسیر جاده ابریشم قرار دارد که قرن‌ها تجارت بین شرق و غرب را تقویت می‌کرد؛ برخی شهرهای آن مملو از تاریخ‌اند. همچنین، خانهٔ کوه‌های دوردست و سخت، دره‌های شگفت‌انگیز، علفزارهای سرسبز و دریاچه‌های بکر می‌باشد.
«منظره‌ها بسیار فراتر از انتظارات من بودند»، می‌گوید سون شنگیاو، سینی‌گالی که در مه ۲۰۲۴ بازدید کرد و اینجا را «ترکیبی از نیوزیلند، سوئیس و مغولستان در یک مکان» توصیف می‌کند.
بر خلاف بیشتر چین که اکثریت هان دارد، در سینکیانگ بیشتر جمعیت مسلمانان ترک‌زبان هستند و اویغورها بزرگ‌ترین گروه قومی این استان را تشکیل می‌دهند. تنش‌ها در طول دههٔ ۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی به‌علت ادعای حاشیه‌نشینی اویغورها توسط هان‌ها افزایش یافت؛ این موضوع احساسات جدایی‌طلبی و حملات مرگبار را برانگیخت که سرکوب پکن را تشدید کرد.
اما تحت رهبری شی جینپینگ، حزب کمونیست چین کنترل را بیش از قبل سفت‌تری اعمال کرده است؛ ادعاهایی مبنی بر همسان‌سازی اجباری اویغورها با فرهنگ هان به‌وجود آمده است. در بازدیدی در ماه سپتامبر، او توسعه‌ای شگفت‌انگیز را تحسین کرد و از «چینی‌سازی دین» – تبدیل باورها به گونه‌ای که با فرهنگ و جامعه چین همسو باشد – سخن گفت.
در همین حال، سرمایه‌گذاری‌ها به‌سرعت به این منطقه جریان پیدا کرده‌اند. براساس گزارش گروه حقوقی اویغور، حدود ۲۰۰ هتل بین‌المللی، از جمله نام‌های شناخته‌شده‌ای چون هیلتون و ماریتوت، یا در حال حاضر فعال‌اند و یا برنامه‌ریزی برای افتتاح در سینکیانگ دارند.
بر اساس اظهارات مقامات چینی، در سال ۲۰۲۴ این استان ۳۰۰ میلیون بازدید گردشگری داشت که بیش از دو برابر تعداد سال ۲۰۱۸ است. درآمد گردشگری سینکیانگ در این بازه حدود ۴۰ ٪ رشد کرده و به ۳۶۰ میلیارد یوان (۵۱ میلیارد دلار؛ ۳۹ میلیارد پوند) رسیده است. در شش ماه اول امسال حدود ۱۳۰ میلیون گردشگر به این سرزمین سفر کرده و حدود ۱۴۳ میلیارد یوان درآمد حاصل کرده‌اند.
در حالی که گردشگری خارجی در حال رشد است، بخش عمده‌ای از بازدیدکنندگان، گردشگران داخلی هستند.
پکن هدف بلندپروازانه‌ای دارد: بیش از ۴۰۰ میلیون بازدیدکننده در سال و رسیدن به درآمد گردشگری یک تریلیون یوان تا سال ۲۰۳۰.
برخی افراد هنوز از رفتن به اینجا می‌ترسند. آقای سون می‌گوید برای سازماندهی سفر در ماه مه ۲۰۲۴ کمی زمان برد، زیرا بسیاری از دوستانش سینکیانگ را ناامن می‌دانستند. خود این جوان ۲۳ ساله نیز اضطراب داشت، اما به‌محض ادامه سفر، این اضطراب از بین رفت.
آنها سفر خود را از خیابان‌های شلوغ پایتخت منطقه، اورومت‌چی، آغاز کردند. سپس هشت روز با راننده‌ای چینی در جاده‌ها گذراندند، از کوه‌ها و دشت‌های سرسبز عبور کردند که آقای سون را مدهوش کرد.
در سینکیانگ رایج است که رانندگان و راهنمایان تور، چینی‌های هان باشند؛ افرادی که حدود ۴۰ ٪ جمعیت استان را تشکیل می‌دهند. گروه آقای سون ارتباط گسترده‌ای با اویغورهای محلی نداشت، اما معدودی که توانستند گفتگو کنند، «بسیار مهمان‌نواز» بوده‌اند، او می‌گوید.
از زمانی که بازگشت، آقای سون به‌نوعی مدافع سینکیانگ شده است؛ او می‌گوید این استان به‌عنوان خطرناک و تنش‌زا اشتباه درک شده است. «اگر بتوانم حتی یک نفر را به آشنایی بیشتر با سینکیانگ ترغیب کنم، کمی در کاهش تبعیض کمک کرده‌ام.»
به‌نظر او، مناظری که به‌عنوان گردشگر از آن لذت برد، بسیار متفاوت از اتهامات نگران‌کننده‌ای است که سینکیانگ را به مرکز توجه جهانی آورد. او فقط شاهد شواهدی بود که نشان می‌دهد این منطقه همچنان تحت نظارت شدید است؛ ایستگاه‌های کنترل پلیس و دوربین‌های امنیتی رایج است، و به خارجی‌ها درخواست می‌شود در هتل‌های تعیین‌شده اقامت کنند.
اما آقای سون از این موضوع نترسید: «حضور پلیس زیاد است، اما این به این معنا نیست که این یک مشکل بزرگ است.»
همه گردشگران قانع نشده‌اند که آنچه می‌بینند، «سینکیانگ واقعی» باشد.
سینه‌الیسایی تهم‌مولی سیلوادوری که در مه به‌مدت ۱۰ روز با دوستانش بازدید کرد، می‌گوید: «من بسیار کنجکاو بودم دربارهٔ فرهنگ اویغور و می‌خواستم ببینم چقدر می‌تواند متفاوت باشد. اما ما کاملاً ناامید شدیم.»
او و دوستانش حجاب پوشیده بودند و او می‌گوید فروشندگان خوراکی اویغور به آنها نزدیک شدند و گفتند «ما حسودی می‌کنیم که می‌توانید آزادانه حجاب بپوشید… اما ما گفتگوهای عمیقی نداریم». همچنین اجازه بازدید از اکثر مساجد محلی به آنها داده نشد، او اضافه کرد.
با این حال، جذابیت برای بازدیدکنندگان خارجی همچنان قوی است. چین به‌عنوان مقصدی بسیار محبوب شناخته می‌شود و سینکیانگ به‌عنوان گزینه‌ای «دست‌نخورده» و کمتر تجاری ظاهر شده است.
تعداد فزاینده‌ای از خارجی‌ها «با ذهنی باز و آرزوی صادقانه برای دیدن و ارزیابی حقیقت به‌صورت مستقیم» به سمت سینکیانگ می‌روند، روزنامه دولتی چین، گلوبال تایمز، در ماه مه نوشت.
حزب همچنین به سرعت محتوای مرتبط با سینکیانگ را توسط اینفلوئنسرهای خارجی که با روایت دولت هم‌راستاست، تبلیغ می‌کند. یکی از آنها، بلاگر آلمانی «کن آبراد» است که در یکی از ویدیوهایش گفت «در سینکیانگ بیش از تعداد مساجد موجود در آمریکا یا هر کشور اروپایی دیده‌ام».
اما برخی دیگر دیدگاه متفاوتی دارند. نویسنده جوش سامرز که در دههٔ ۲۰۱۰ در سینکیانگ زندگی می‌کرد، به بی‌بی‌سی می‌گوید شهر باستانی کشغر «کاملاً سلب شده، بازسازی و بازساخته شده به‌گونه‌ای است که به‌هیچ‌وجه فرهنگ اویغور را نشان نمی‌دهد».
به گزارش هیومن رایتس واچ در سال ۲۰۲۴، صدها روستا در سینکیانگ نام‌هایشان – که مربوط به دین، تاریخ یا فرهنگ اویغورها بود – بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۳ تغییر یافت. این گروه همچنین مقامات را به بسته‑شدن، تخریب و تغییر کاربری مساجد در سینکیانگ و کل چین برای محدود کردن تمرین اسلام متهم کرده است.
نقض جدی حقوق توسط سایر سازمان‌های بین‌المللی، از جمله سازمان ملل، نیز مستند شده است. گزارش‌های بی‌بی‌سی در سالهای ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ شواهدی مبنی بر وجود کمپ‌های بازداشت و اتهامات سوءاستفاده جنسی و استریل‌سازی اجباری ارائه دادند.
پکن با این حال تمام این ادعاها را رد می‌کند. در داخل کشور، حزب در حال تغییر تصویر منطقه‌ای بوده که پیش‌تر به‌عنوان ناپایدار شناخته می‌شد، به‌منظور جذب بیشتر گردشگران داخلی است. و به‌نظر می‌رسد این کار موفق است.
زمانی که آنا برای دومین بار به سینکیانگ رفت، همراه مادرش بود که پس از تماشای یک سریال درامی که در استان کوهستانی آلتای در شمال تنظیم شده بود، مشتاق به بازدید شد. این سریال به نام «به شگفتی» توسط دولت تأمین مالی و در رسانه‌های دولتی تبلیغ شده بود.
آلتای طرفداران زیادی در اینترنت چین دارد. در یکی از نظرات در ردنوت نوشته شده: «چه کسی می‌دانست که من به‌دنبال به باغ مخفی خدا در آلتای می‌گردم؟ در دریاچه کاناس در نهایت فهمیدم معنای بهشت بودن چیست. این مکانی است که رمانس کوه‌ها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و دریاها در یک قاب واحد به هم می‌پیوندند.»
نظری دیگر می‌گوید: «در سحر، من از مهمانخانه به تماشای علف‌خاردن دام‌ها در مزرعه نگاه می‌کنم. جنگل‌های برچ طلایی در نور آفتاب درخشان می‌شوند و حتی هوا به‌مانند احاطه‌ای از شیرینی به نظر می‌رسد – این زیبایی دست نخورده همان آلتایی است که همیشه آرزویش را داشتم.»
آژانس‌های مسافرتی منطقه را «غریب» و «مرموز» می‌نامند. آنها ادعا می‌کنند که «ترکیبی جادویی از طبیعت و فرهنگ ارائه می‌دهد که در هیچ‌جای دیگر چین تجربه نمی‌شود»، می‌گوید یکی از این آژانس‌ها، The Wandering Lens. قیمت این تورها متفاوت است؛ یک سفر ده‌روزه می‌تواند بین ۱٬۵۰۰ تا ۲٬۵۰۰ دلار آمریکا (۱٬۱۰۰‑۱٬۹۰۰ پوند) هزینه داشته باشد، بدون حساب هزینه پرواز.
یک برنامهٔ معمولی برای شمال شامل پارک ملی کاناس، با بازدید از دریاچه‌های آلپی و ساحل پنج‌رنگی محبوب، و بازدید از یک روستای اویغور است که می‌توانید سوار گاری شوید و با یک خانوادهٔ اویغور وقت بگذرانید.
در جنوب سفرها ماجراجورانه‌تر می‌شود؛ این تورها اغلب شامل رانندگی در صحرای وسیع، گشت‌وگذارهای متنوع در دریاچه‌ها و بازدید از کشغر، شهر جاده ابریشم با قدمت دو هزار سال است.
بازدیدکنندگان برنامه‌های سفر خود را به‌صورت آنلاین به اشتراک می‌گذارند؛ همراه با نقشه‌های مسیر رنگی و عکس‌های خوراکی‌های اویغوری مانند خورشت تند، «مرغ‌کباب بزرگ»، سیخ‌های کبابی بره، و شیر اسب تخمیر شده. برخی حتی از «اجرای ساعت‌ها طولانی» که شکوه جاده ابریشم را بازآفرینی می‌کند، یاد می‌کنند.
اگر در شبکه‌های اجتماعی همچون ردنوت و ویبو (Weibo) به‌دنبال سینکیانگ بگردید، همان‌طور که انتظار می‌رود، پست‌هایی پر از تمجید از زیبایی‌ها و معماری نمادین آن می‌بینید. هیچ اشاره‌ای به ادعاهایی که با این جاذبهٔ ایده‌آل در تعارضند، وجود ندارد.
در این فصل از سال، شبکه‌های اجتماعی چینی مملو از تصاویر جنگل‌های چنار سینکیانگ هستند که در نور عنبر پاییز غرق شده‌اند.
حزب کمونیست می‌گوید «نسخهٔ خود از فرهنگ اویغور را با ارائهٔ مردم اویغور به عنوان جاذبه‌های گردشگری می‌فروشد»، می‌گوید ایرده کشگری، اویغور‑آمریکایی که در سال ۱۹۹۸ از این منطقه رفت.
«آنها به جهان می‌گویند ما فقط مردم رقصان، رنگارنگ هستیم که در رسانه‌های اجتماعی خوش ظاهرند.»
در حالی که شهرزادگی‌اش را از دور اقیانوس آرام می‌بیند، خانم کشگری، فعال اویغور، به گردشگران توصیه می‌کند که «مسائل جدی» موجود در سینکیانگ را تشخیص دهند.
«کار من نیست که به مردم بگویم به اینجا نباید بروند، اما آنها باید درک کنند آنچه در اینجا تجربه می‌کنند یک نسخهٔ سفیدشده از سینکیانگ است»، می‌گوید.
«در عین حال، افرادی مثل من به‌دلیل فعال‌بودن‌مان هرگز نمی‌توانند به خانه‌شان بازگردند. این وضعیت بسیار خطرناک است… و با این‌وجود، چرا نمی‌توانم برگردم؟ این سرزمین من است.»
تصحیح ۲۱ نوامبر: بر اساس گزارشات، سینکیانگ در سال ۲۰۲۴ ۳۰۰ میلیون بازدید گردشگری داشته است، نه ۳۰۰ میلیون بازدیدکننده همان‌طور که مقاله قبلاً ذکر شده بود. عنوان و متن به‌موقع اصلاح شده‌اند.
