گروههای ایتالیایی و دیگر ملیتها ادعا میشود که برای تیراندازی به ساکنان سارایوو در طول محاصره، به سربازان صرب پول پرداخت کردهاند.
دادستانان میلان تحقیقاتی را درباره ایتالیاییهایی آغاز کردهاند که ادعا میشود به اعضای ارتش صرب بوسنی مبلغی پرداخت کردهاند تا برای سفری به سارایوو اقدام کنند و در طول محاصرهٔ چهارسالهٔ شهر در دههٔ ۹۰ میلادی به کشتهکردن شهروندان بپردازند.
بیش از ۱۰٬۰۰۰ نفر در سارایوو توسط بمبارانهای مستمر و تیراندازیهای تکتیر بین سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ کشته شدند؛ این محاصره طولانیترین محاصره در تاریخ معاصر بود که پس از استقلال بوسنی و هرزگوین از یوگسلاوی رخ داد.
تکتیراندازان شاید ترسناکترین عنصر زندگی تحت محاصره در سارایوو بودند؛ زیرا بهصورت تصادفی افراد را در خیابانها، از جمله کودکان، هدف میگرفتند، گویی همه اینکارها یک بازی ویدئویی یا سفاری بود.
گروههایی از ایتالیاییها و دیگر ملیتها، به اصطلاح «گردشگران تکتیر»، ادعا میشود پس از پرداخت مبالغ کلان به سربازان وابسته به ارتش رادوان کارادژیک، رهبر پیشین صرب بوسنی که در سال ۲۰۱۶ به جرم نسلکشی و سایر جنایات علیه بشریت محکوم شد، در سفر به تپههای اطراف سارایوو شرکت کردهاند تا برای لذت شخصی خود به جمعیت تیراندازی کنند.
سارایوو در یک حوضهٔ محصور توسط کوهستانها قرار دارد؛ این امر قطع دسترسی و حمله به آن را بهویژه آسان میساخت.
دادستانان میلان بهسرپرستی الکساندر گوبی، تحقیقاتی را برای شناسایی ایتالیاییهای درگیر در اتهامات قتل عمد با پیشزمینهٔ شدّت خشونت و انگیزههای افتضاح راهاندازی کردند.
این تحقیق از یک شکایت قانونی که توسط اِزیو گاوازنی، نویسنده مقیم میلان، که شواهدی دربارهٔ این ادعاها جمعآوری کرده بود، و همچنین گزارشی که توسط بنجامینا کاریچ، شهردار پیشین سارایوو، به دادستانها ارسال شد، ناشی شد.
گاوازنی گفت که اولین بار در دههٔ ۹۰، گزارشهایی دربارهٔ ادعای «گردشگران تکتیر» را در مطبوعات ایتالیایی خوانده بود، اما تا زمانی که مستند «سارایوو سفاری» محصول سال ۲۰۲۲ به کارگردانی میران زوپانیچ اسلوونیایی را تماشا نکرد، تحقیقات خود را ادامه نداده بود.
در این مستند، یک سرباز صربی پیشین و یک پیمانکار ادعا کردند که گروههایی از غربیها از تپههای اطراف سارایوو به جمعیت غیرنظامی تیراندازی میکردند. این ادعاها بهصورت شدید توسط کهنهسربازان صرب رد شدهاند.
گاوازنی گفت: «سارایوو سفاری نقطهٔ شروع بود. من ارتباطی با کارگردان برقرار کردم و از آنجا تحقیقاتم را گسترش دادم تا سرانجام مدارک کافی جمعآوری کنم و به دادستانهای میلان ارائه دهم.»
گاوازنی ادعا کرد که «بسیار، بسیار، بسیار» ایتالیایی مشارکت داشتهاند، بدون اینکه عدد دقیقی ارائه کند. او افزود: «آلمانیها، فرانسویها، انگلیسیها … و مردم تمام کشورهای غربی برای پرداخت مبالغ زیاد به منظور بردن به آنجا و تیراندازی به غیرنظامیان حضور داشتند.»
گاوازنی افزود: «هیچ انگیزهٔ سیاسی یا دینی وجود نداشت. اینها افراد ثروتمندی بودند که برای تفریح و رضایت شخصی به آنجا میرفتند. ما در مورد افرادی صحبت میکنیم که عاشق اسلحهاند و شاید به تیراندازی در بازههای هدفگیری یا سفاری در آفریقا میروند.»
او ادعا کرد که متهمان ایتالیایی در شهر شمالی تریست به هم میرسیدند و سپس به بلگراد سفر میکردند؛ از آنجا سربازان صرب بوسنی آنها را به تپههای سارایوو همراهی میکردند. گاوازنی گفت: «ترافیکی از گردشگران جنگی وجود داشت که برای تیراندازی به مردم به آنجا میرفتند.» او افزود: «اینرا بیتفاوتی نسبت به شر مینامم.»
گاوازنی اعلام کرد که برخی از افراد ایتالیایی که بهنظر میرسد در این ماجرا مشارکت داشتهاند، شناسایی کرده است و انتظار میرود در هفتههای آینده توسط دادستانها مورد سؤال قرار گیرند.
شاید برجستهترین کشتهشدگان توسط تیراندازیهای تکتیر، بوشکو برکیچ و آدمیرا اسمیچ باشند؛ این زوج که در فیلم «رومئو و ژولیت در سارایوو» مستند شدهاند، در سال ۱۹۹۳ هنگام عبور از پلی توسط تکتیرانداز کشته شدند. جسدهایشان برای چند روز در زمینی که هیچکس نبود، میان مواضع بوسنی و صرب بوسنی باقی ماند. تصاویر منتشر شده بهصورت گسترده نماد بینظمی و بیانسانی جنگ شدند.
خیابان اصلی که به سارایوو میرسید، بلوار مشا سلیماوویچ، بهنام «خیابان تکتیر» شناخته شد؛ زیرا بهشدت خطرناک بود اما به دلیل اینکه مسیر اصلی به فرودگاه سارایوو بود، نمیتوانست اجتناب شود. شیشههای تراموا و اتوبوسها مورد شلیک قرار گرفته و اطراف آن پر از تابلوهای هشدار تکتیر بود.
نیکولا بریجیدا، وکیلی که به گاوازنی در تهیه پروندهاش کمک کرد، گفت: «شواهدی که پس از یک تحقیق طولانی توسط گاوازنی جمعآوری شدهاند، مستدل و قوی هستند و میتوانند به تحقیق جدی برای شناسایی عاملان منجر شوند. همچنین گزارشی از شهردار پیشین سارایوو وجود دارد.»