زمین از فضا: چشم صحرا

• JPG با رزولوشن پایین – تصویر ۱ [۲٫۰۰ مگابایت]
• JPG با رزولوشن بالا – تصویر ۱ [۶٫۶۳ مگابایت]
• TIF با رزولوشن بالا – تصویر ۱ [۴۲۸٫۵۰ مگابایت]
• JPG با رزولوشن پایین – تصویر ۲ [۲٫۰۴ مگابایت]
• JPG با رزولوشن بالا – تصویر ۲ [۶٫۵۴ مگابایت]
• TIF با رزولوشن بالا – تصویر ۲ [۶۱۳٫۱۲ مگابایت]

ماموریت Sentinel‑۲ کپرنیکوس شگفت‌انگیز ژئولوژیکی در صحرای ساهارا موریتانی، به نام ساختار ریچات، را تصویربرداری می‌کند.

این ویژگی عظیم از میان دریای شنی طلایی در منطقهٔ آدرار شمالی موریتانی سر بر می‌آورد. پیش از این به‌عنوان محل برخورد شهاب‌سنگ تصور می شد، اما امروزه ساختار ریچات به دلیل فرایند برآمدن یک گنبد بزرگ سنگ مذاب که پس از رسیدن به سطح، تحت تأثیر باد، شن و فرسایش آب شکل گرفته است، به وجود آمده است. زمین‌شناسان توافق دارند که این ساختار حداقل صد میلیون سال قدمت دارد.

این ساختار لایه‌دار شامل سلسله‌ای از حلقه‌های متحدالمرکز است و از فضا شبیه به هدف (bull’s eye) می‌نماید؛ از این رو به «چشم صحرا» یا «چشم آفریقا» مشهور است.

ساختار ریچات، با قطر حدود ۵۰ km، از فضا آسان‌تر از سطح زمین قابل مشاهده است و از نخستین مأموریت‌های پروازی با خدمه، به‌عنوان یک نشانهٔ آشنا برای فضانوردان مطرح شده است.

در این مقایسه می‌توانیم دو نما را که در سپتامبر ۲۰۲۵ تصویربرداری شده‌اند مشاهده کنیم: تصویر سمت چپ در رنگ طبیعی است، در حالی که تصویر سمت راست ترکیبی از رنگ‌های مصنوعی است که ویژگی‌های خاصی را برجسته می‌کند.

این تشکیل شگفت‌انگیز لایه‌های سنگ‌های رسوبی را در نقاط مختلف به نمایش می‌گذارد؛ این لایه‌بندی بسته به سرعت فرسایش انواع مختلف سنگ‌ها متغیر است. این ویژگی در تصویر رنگ‌های مصنوعی بهتر آشکار می‌شود. ماسه‌سنگ‌های کوارتزیتی مقاوم به فرسایش در سایه‌های قرمز و صورتی ظاهر می‌شوند و حلقه‌های بیرونی و تیزی‌های داخلی را شکل می‌دهند، در حالی که دره‌های سنگ‌های کمتر مقاوم بین آن‌ها به‌صورت نواحی تیره دیده می‌شوند. حلقه‌های مرکزی چشم حدود ۸۰ متر ارتفاع دارند و سنگ‌های آن‌ها قدمتی بیش‌تر از سنگ‌های حلقه‌های بیرونی دارند.

در تصویر سمت چپ، ناحیهٔ تاریک اطراف چشم بخشی از فلات آدرار است که از سنگ‌های رسوبی تشکیل شده و حدود ۲۰۰ متر بالاتر از شن‌های پراکندهٔ صحرای اطراف قرار دارد؛ این شن‌ها خود بخشی از ارگ واران، یک امتداد وسیع شنی است که تا مالای نزدیک صدها کیلومتر گسترش می‌یابد.

شن نیز به وضوح در حال فرا رفتن به سمت جنوب ساختار دیده می‌شود. در این بخش، درختان و درختچه‌های منفرد به‌صورت نقطه‌های ریز قابل مشاهده‌اند که در تصویر رنگ‌های مصنوعی به رنگ بنفش نمایان می‌شوند و بر مسیر یک بستر رودخانه خشک نشسته‌اند.