وقتی آنا در سال ۲۰۱۵ برنامه‌ریزی برای اولین سفری به سین‌کیانگ می‌کرد، دوستانش متحیر شدند.
«آنها نمی‌توانستند درک کنند چرا من می‌خواهم به مکانی بروم که در آن زمان به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین مناطق چین شناخته می‌شد.»
یکی از دوستانش سفر را لغو کرد و در ویچت به‌تدریج ارتباط خود را قطع کرد، این را ۳۵ سالهٔ شهروند چینی که نخواست نام واقعی‌اش را فاش کند، بیان کرد.
«او گفت والدینش او را از رفتن به هر نقطه‌ای در نزدیکی سین‌کیانگ منع کرده‌اند و تمایلی به ادامه گفتگو ندارند.»
آنا به‌هر حال رفت و در ژوئن امسال بازگشت. او می‌گوید که همه چیز تغییر کرده است.
«سین‌کیانگ همچنان همان‌قدر زیباست که به یاد دارم، اما اکنون تعداد گردشگران بسیار زیاد است، به‌ویژه در جاذبه‌های اصلی.»
«بالاخره پس از هفت سال با مادرم صحبت کردم»
چهره‌های موجود در کمپ‌های بازداشت اویغوری چین
سال‌ها، سین‌کیانگ تحت حاکمیت پکن به‌صورت تند و توت بود و گاهی به خشونت تبدیل می‌شد که بسیاری از گردشگران داخلی چین را از سفر به این منطقه منع می‌کرد. سپس به‌دلیل برخی از بدترین اتهامات علیه استبداد چین، از جمله بازداشت بیش از یک میلیون مسلمان اویغور در کمپ‌های به اصطلاح «بازآموزی»، و ادعاهای جرایم علیه بشریت توسط سازمان ملل، به‌نسبت بدنام شد.
چین این اتهامات را رد می‌کند، اما این منطقه به‌طور عمده از رسانه‌ها و ناظران بین‌المللی جدا شده است، در حالی که اویغورهای تبعیدکننده همچنان داستان‌های ترس‌زده یا ناپدید شدهٔ خویشاوندان خود را روایت می‌کنند.
با این حال، در سال‌های اخیر سین‌کیانگ به‌عنوان مقصد گردشگری – داخل چین و به‌تدریج خارج از کشور – ظاهر شده است. پکن میلیاردها دلار برای توسعه زیرساخت‌ها، کمک به تولید سریال‌های تلویزیونی که در مناظر خاص آن به تصویر کشیده می‌شوند، و گاهی رسانه‌های خارجی را در تورهای به‌دقت برنامه‌ریزی شده می‌پذیرد.
این منطقه به‌صورت بسته‌ای جدید به‌عنوان بهشت گردشگری بازتعریف می‌شود؛ نه تنها زیبایی‌اش را تبلیغ می‌کند، بلکه تجربه‌های «قومی» بومی را که گروه‌های حقوقی می‌گویند در صدد حذفشان است، به نمایش می‌گذارد.
سین‌کیانگ که در شمال‌غرب چین گسترده است، به هشت کشور همسایه مرز مشترک دارد. این سرزمین بر روی جاده ابریشم قرار دارد که قرن‌ها تجارت بین شرق و غرب را تقویت می‌کرد؛ برخی از شهرهای آن مملو از تاریخ هستند. همچنین در اینجا کوه‌های دوردست و ناهموار، دره‌های شگرف، علفزارهای سرسبز و دریاچه‌های بکر حضور دارند.
«مناظر اینجا تا حدی فراتر از انتظارهای من بود»، می‌گوید سون شنگ‌یائو، سنگاپوری که در مه ۲۰۲۴ این منطقه را بازدید کرد، و آن را «نیوزیلند، سوئیس و مغولستان در یک مکان فشرده شده» توصیف می‌کند.
بر خلاف بیشتر چین که جمعیت عمدتاً هان دارد، سین‌کیانگ بیشتر توسط مسلمانان ترک‌زبان ساکن است؛ اویغورها بزرگ‌ترین گروه قومی را تشکیل می‌دهند. تنش‌ها در سرتاسر دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به‌دلیل ادعاهای اویغورها دربارهٔ حاشیه‌نشینی توسط چینیان هان، احساسات جدایی‌طلبانه و حملات خشونت‌آمیز را برانگیخت که سرکوب پکن را تشدید کرد.
اما زیر رهبری شی جین‌پینگ، حزب کمونیست چین کنترل خود را بر این منطقه به‌شدت محکم کرده است؛ ادعاهایی مبنی بر تجبیر اجباری اویغورها به فرهنگ هان مطرح شده است. در یک بازدید در سپتامبر، شی توسعهٔ «زلزله‌ای» این منطقه را تحسین کرد و خواستار «چینی‌سازی دین» شد؛ یعنی تغییر باورها برای انعکاس فرهنگ و جامعهٔ چینی.
در همین حین سرمایه‌گذاری‌ها به‌سرعت به این منطقه روانه شده است. حدود ۲۰۰ هتل بین‌المللی، از جمله هتل‌های معتبر هیلتون و ماریوت، یا در حال حاضر در سین‌کیانگ فعال هستند یا برنامه‌ریزی برای افتتاح دارند، طبق گزارشی از سوی گروه حقوق بشر اویغور.
در سال ۲۰۲۴، این منطقه حدود ۳۰۰ میلیون بازدیدکننده را میزبانی کرد که بیش از دو برابر تعداد بازدیدهای سال ۲۰۱۸ بود، طبق آمارهای مقامات چینی. درآمد گردشگری سین‌کیانگ در طول این دوره تقریباً ۴۰٪ رشد کرد و به ۳۶۰ میلیارد یوان (۵۱ میلیارد دلار؛ ۳۹ میلیارد پوند) رسید. در نیمهٔ اول سال جاری، حدود ۱۳۰ میلیون گردشگر به این سرزمین آمدند و تقریباً ۱۴۳ میلیارد یوان درآمد ایجاد کردند.
در حالی که گردشگری خارجی در حال رشد است، بخش عمدهٔ آن گردشگران داخلی هستند.
پکن هدف بلندپروازانه‌ای دارد: بیش از ۴۰۰ میلیون بازدیدکننده در سال و درآمد گردشگری یک تریلیون یوان تا سال ۲۰۳۰.
برخی افراد هنوز از رفتن می‌ترسند. آقای سون می‌گوید زمان‌گیری برای جمع‌آوری دوستان برای یک سفر در مه ۲۰۲۴ کرد، چون بسیاری از آنها سین‌کیانگ را ناامن می‌دیدند. خود او که ۲۳ ساله است هم اضطراب داشت، اما هرچند که سفر ادامه یافت، این اضطراب‌ها از بین رفت.
آنها سفر خود را از خیابان‌های شلوغ پایتخت منطقه، اورومچی، آغاز کردند. سپس هشت روز را با یک رانندهٔ چینی در جاده سپری کردند، عبور از کوه‌ها و دشت‌های سرسبز، که برای آقای سون شگفت‌انگیز بود.
در سین‌کیانگ رایج است که رانندگان و راهنمایان تور چینی‌های هان باشند که اکنون حدود ۴۰٪ جمعیت منطقه را تشکیل می‌دهند. گروه آقای سون به‌طور وسیع با اویغورهای محلی تعامل نکرد، اما افراد معدودی که گفت‌وگو کردند، «بسیار مهمان‌نواز» بودند، او اظهار کرد.
از زمانی که بازگشت، آقای سون تبدیل به مدافع نسبی سین‌کیانگ شد؛ او می‌گوید این سرزمین به‌عنوان خطرناک و پرتنش به‌نادرستی درک می‌شود. «اگر بتوانم حتی یک نفر را به‌دست آورد تا دربارهٔ سین‌کیانگ بیشتر بیاموزد، کمی در کاهش برچسب منفی کمک می‌کنم.»
به‌نظر او، مناظر خیره‌کننده‌ای که به‌عنوان گردشگر تجربه کرده، دور از اتهامات نگران‌کننده‌ای است که سین‌کیانگ را در سرفصل‌های جهانی قرار داده‌اند. او تنها شاهد شواهد نگهداری شدید نظارت بر این منطقه بود؛ ایستگاه‌های پلیس و دوربین‌های امنیتی به‌طور رایج مشاهده می‌شدند و از خارجی‌ها خواسته می‌شد در هتل‌های مشخص اقامت کنند.
اما آقای سون این را نادیده نگیرد: «حضور قوی پلیس وجود دارد، اما این به این معنی نیست که این یک مشکل بزرگ است.»
همهٔ گردشگران قانع نشده‌اند که آنچه می‌بینند، «سین‌کیانگ واقعی» باشد.
سنگاپورنی Thenmoli Silvadorie که در مه به‌مدت ۱۰ روز با دوستان‌اش بازدید کرد، می‌گوید: «من بسیار کنجکاو دربارهٔ فرهنگ اویغوری بودم و می‌خواستم ببینم چقدر چیزها متفاوت هستند. اما ما نسبتاً ناامید شدیم.»
او و دوستانش حجاب به سر داشتند و، او می‌گوید، فروشندگان غذاهای اویغوری به آنها نزدیک شدند و گفتند: «ما حسادت می‌کنیم که می‌توانید آزادانه حجاب بپوشید… اما ما نتوانستیم گفت‌وگوی عمیقی داشته باشیم». همچنین آنها اجازه بازدید از اکثر مساجد محلی را نداشتند، او اضافه می‌کند.
با این حال جذابیت برای بازدیدکنندگان خارجی بسیار قوی است. چین خود مقصدی بسیار پرطرفدار است و سین‌کیانگ به‌عنوان گزینه‌ای «دست‌نخورده» و کمتر تجاری‌سازی‌شده ظاهر شده است.
تعداد افزایشی از خارجیان «با ذهنی باز و تمایل واقعی به دیدن و ارزیابی حقیقت برای خودشان» به سین‌کیانگ نزدیک می‌شوند، روزنامه دولتی چین، گلوبال تایمز، در ماه مه نوشت.
حزب همچنین سریعاً محتوای دربارهٔ سین‌کیانگ توسط اینفلوئنسرهای خارجی که با روایت دولتی هم‌راستا است، ترویج داده است. از این میان، وب‌لوگر آلمانی Ken Abroad است که در یکی از ویدیوهای خود گفت «در سین‌کیانگ مساجد بیشتری دیده‌ام تا در ایالات متحده یا هر کشوری در اروپا».
اما برخی دیگر دیدگاه متفاوتی دارند. نویسنده جوش سامرز که در دههٔ ۲۰۱۰ در سین‌کیانگ زندگی می‌کرد، به بی‌بی‌سی می‌گوید شهر قدیم کشگر «به‌طور کامل تخریب شد، بازتصور شد و به‌گونه‌ای بازسازی شده که به‌هیچ‌وجه بازتابی از فرهنگ اویغوری نیست».
بر اساس گزارش هیومن رایتس واچ از سال ۲۰۲۴، صدها روستا در سین‌کیانگ بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۳ نام‌های خود را که مرتبط با مذهب، تاریخ یا فرهنگ اویغورها بود، تغییر دادند. این گروه همچنین مقامات را به‌دلیل بسته‌کردن، تخریب و تغییر کاربری مساجد در سین‌کیانگ و سراسر چین برای محدود کردن اعمال اسلام متهم کرده است.
نقض‌های جدی حقوق بشر نیز توسط سازمان‌های بین‌المللی دیگر، از جمله سازمان ملل، مستند شده است. گزارش‌های بی‌بی‌سی از سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ شواهدی را که وجود کمپ‌های بازداشت را تأیید می‌کردند، به‌همراه ادعاهای سوء استفاده جنسی و استریل‌سازی اجباری، نشان دادند.
پکن با این حال این موارد را إنكار می‌کند. در داخل کشور، حزب تصویر این منطقه‌ای که پیش‌تر مشکل‌دار شناخته می‌شد را بازسازی کرده تا گردشگران داخلی بیشتری را جذب کند. به‌نظر می‌رسد این کار مؤثر بوده است.
وقتی آنا برای بار دوم به سین‌کیانگ رفت، همراه مادرش بود که پس از تماشای یک سریال درام که در استان کوهستانی آلتای در شمال روایت می‌شد، مشتاق بازدید شد. این سریال به نام «به شگفتی» توسط دولت تأمین مالی شده و در رسانه‌های دولتی تبلیغ می‌شد.
آلتای در اینترنت چین طرفداران فراوانی دارد. «چه کسی می‌توانست تصور کند که من به باغ مخفی خدا در آلتای راه ببرم؟ در دریاچهٔ کاناس، سرانجام درک کردم معنای بهشت چیست. این جایی است که رمانس کوه‌ها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و دریاها در یک قاب ترکیب شده‌اند»، یکی از نظرات در ردنوت می‌خواند.
نظری دیگر می‌گوید: «در سحر، از مهمانخانه می‌بینم که دام‌ها در علفزارها چرا می‌خورند. جنگل‌های توس طلایی در نور خورشید می‌درخشند و حتی هوای اطراف گویی که در عطر شیرینی غوطه‌ور شده؛ این زیبایی دست‌نخورده، آلتایی است که همواره آرزو داشتم».
آژانس‌های مسافرتی این منطقه را «بی‌نظیر» و «رازآلود» می‌نامند. آنها می‌گویند ترکیبی جادویی از طبیعت و فرهنگ که در هیچ جای دیگر چین تجربه نمی‌شود، ارائه می‌دهد. آژانس The Wandering Lens این‌گونه اشاره می‌کند. قیمت این تورها متفاوت است؛ یک سفر ده‌روزه می‌تواند بین ۱٬۵۰۰ تا ۲٬۵۰۰ دلار آمریکا (معادل ۱٬۱۰۰ تا ۱٬۹۰۰ پوند) هزینه داشته باشد، بدون احتساب بلیط هواپیما.
یک برنامهٔ معمولی برای شمال شامل پارک ملی کاناس است؛ بازدید از دریاچه‌های کوهستانی و ساحل معروف با پنج رنگ، به‌علاوهٔ بازدید از یک روستای اویغوری که می‌توانید بر ارابه سوار شوید و وقت خود را با یک خانوادهٔ اویغور بگذرانید.
در جنوب ماجراهای بیشتری پیش می‌آید؛ سفرهای غالباً شامل رانندگی در صحراء، گشت‌و‌گذار در دریاچه‌های مختلف و بازدید از کشگر، شهری با قدمت ۲٬۰۰۰ ساله در مسیر جادهٔ ابریشم می‌شود.
بازدیدکنندگان برنامه‌های سفر خود را به‌صورت آنلاین به اشتراک می‌گذارند، به همراه نقشه‌های مسیر رنگ‌گذاری‌شده و عکس‌های خوراکی‌های اویغوری مانند خورشت تند، «چیکن در سینی بزرگ»، کباب‌های برهٔ کبابی و شیر اسب تخمیری. برخی حتی از «برنامه‌های چندساعتی» که شکوه جادهٔ ابریشم را بازآفرینی می‌کند، می‌نویسند.
اگر به‌دنبال سین‌کیانگ در شبکه‌های اجتماعی مانند ردنوت و ویبو بگردید، همان‌طور که انتظار می‌رود، پست‌هایی می‌بینید که به زیبایی و معماری نمادین آن می‌چسبند. هیچ اشاره‌ای به ادعاهایی که با این جذابیت آرمانی در تضاد است، وجود ندارد.
در این زمان از سال، رسانه‌های اجتماعی چینی مملو از عکس‌های جنگل‌های توس سین‌کیانگ است که در نور گرم رنگ پاییز غوطه‌ور شده‌اند.
حزب کمونیست چین «نسخهٔ خود از فرهنگ اویغور را با ارائهٔ مردم اویغور به‌عنوان جاذبه‌های توریستی می‌فروشد»، می‌گوید ایرده کشگری، اویغور-آمریکایی که در سال ۱۹۹۸ از این منطقه ترک‌وتختید.
«آنها به جهان می‌گویند ما چیزی جز مردمان رقصان و رنگارنگ نیستیم که در رسانه‌های اجتماعی جذاب به‌نظر می‌رسند.»
در حالی که رشد محبوبیت شهر زادگاهش را از سوی اقیانوس آرام می‌بیند، خانم کشگری، فعال اویغور، از گردشگران می‌خواهد که «مسائل جدی» موجود در سین‌کیانگ را به‌خوبی درک کنند.
او می‌گوید: «نقش من این نیست که به مردم نگویم نروند، اما باید درک کنند که آنچه در آنجا تجربه می‌کنند، نسخه‌ای سفیدپوش و پالایش‌شده از سین‌کیانگ است.»
در عین حال، افرادی مانند من هرگز نتوانند به‌دلیل فعالیت‌هایمان به‌سوی این سرزمین بازگردند. این سرزمین بسیار خطرناک است… اما چرا نمی‌توانم برگردم؟ این سرزمین من است.
