وقتی آنا در سال ۲۰۱۵ اولین سفرش به شینجیانگ را برنامه‌ریزی می‌کرد، دوستانش به‌حیرت فرو رفتند.
«آنها نمی‌توانستند درک کنند چرا می‌خواهم به مکانی بروم که آن‌زمان به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین مناطق چین شناخته می‌شد.»
یکی از دوستان او از سفر کناره‌گیری کرد و در ویچت به‌صورت «ghosting» (حذف ناگهانی) با او رفتار کرد، این‌طور گفت شهروند چینی ۳۵ سالهای که نام واقعی‌اش را فاش نکرد.
«او گفت والدینش او را از رفتن به هر نقطه‌ای نزدیک شینجیانگ منع کرده‌اند و نمی‌خواهند بیشتر درگیر شوند.»
آنا به‌هرحال رفت و این ژوئن بازگشت. اما او می‌گوید همه‌چیز تغییر کرده است.
«شینجیانگ به همان زیبایی‌ای که به یاد دارم بود؛ اما اکنون گردشگران بسیار زیادی وجود دارد، به‌ویژه در جاذبه‌های اصلی.»
«سرانجام پس از هفت سال با مادرم صحبت کردم»
چهره‌های موجود در اردوگاه‌های بازداشت اویغور چین
سال‌ها شینجیانگ تحت سلطه پکن قرار داشت و گاهی به خشونت منجر می‌شد که بسیاری از گردشگران داخلی چین را از اینجا دور می‌کرد. سپس این منطقه به‌دلیل بدنام‌ترین اتهامات به‌سوی استبداد چین مشهور شد؛ از بازداشت بیش از یک میلیون مسلمان اویغور در اردوگاه‌های «بازآموزی» تا ادعاهای سازمان ملل دربارهٔ جنایات علیه بشریت.
چین این ادعاها را رد می‌کند، اما منطقه عمدتاً از رسانه‌ها و ناظران بین‌المللی جداست، در حالی که اویغورهای در تبعید همچنان قصه‌های خویشاوندان ترسیده یا ناپدید شده خود را بازگو می‌کنند.
با این حال، در سالهای اخیر شینجیانگ به‌عنوان مقصد گردشگری ظاهر شده است — در داخل چین و به‌طور فزاینده‌ای در خارج از کشور. پکن میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری کرده تا زیرساخت‌ها را توسعه دهد، به تولید سریال‌های تلویزیونی که در مناظر منحصر به‌فرد آن می‌چرخند کمک کند و گاهی رسانه‌های خارجی را در تورهای به‌دقت برنامه‌ریزی‌شده می‌پذیرد.
این منطقه به‌صورت تجاری بازبسته می‌شود تا به یک بهشت گردشگری تبدیل شود؛ نه تنها زیبایی‌هایش را تبلیغ می‌کند، بلکه تجربه‌های «قومی» محلی را که گروه‌های حقوق بشری می‌گویند سعی در حذفشان دارد، نیز به نمایش می‌گذارد.
شینجیانگ که در شمال‑غرب چین قرار دارد، به هشت کشور همسایه است. این سرزمین در امتداد جادهٔ ابریشم واقع شده است که قرن‌ها تجارت بین شرق و غرب را تقویت می‌کرد؛ برخی از شهرهای آن پر از تاریخ‌اند. همچنین این منطقه شامل کوه‌های دورافتاده و صخره‌ای، دره‌های بیکران، مراتع سرسبز و دریاچه‌های شفاف است.
«منظره‌ها به‌مراتب فراتر از انتظاراتم بود»، می‌گوید سون شنگ‌یاو سونگی، مسافر سنگاپوری که در مه ۲۰۲۴ بازدید کرد و اینجا را «نیوزیلند، سوئیس و منگولیا در یک مکان جمع‌کرده» توصیف می‌کند.
بر خلاف اکثر چین که جمعیت هان دارد، شینجیانگ عمدتاً ساکنان مسلمان‌گوی ترکی‌زبان دارد که اویغورها بزرگ‌ترین گروه قومی هستند. تنش‌ها در طول دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ افزایش یافت؛ ادعاهای اویغورها در مورد حاشیه‌نشینی توسط هان‌ها باعث بروز احساسات جدایی‌خواهی و حملات کشنده شد که سرکوب پکن را تشدید کرد.
اما تحت رهبری شی جین‌پینگ، حزب کمونیست چین کنترل‌ها را به‌طوری بی‌سابقه سفت‌شده است که اتهامات دربارهٔ شمول اجباری اویغورها در فرهنگ هان‑چینی را به‌وجود آورده؛ در بازدیدی در ماه سپتامبر، او توسعهٔ «زمین‌لرزنده» منطقه را تحسین کرد و خواستار «چینی‌سازی مذهب» شد — یعنی تبدیل باورها به گونه‌ای که بازتابی از فرهنگ و جامعهٔ چینی باشد.
در همین حال، سرمایه‌گذاری به‌طور زیاد به این منطقه روانه شده است. حدود ۲۰۰ هتل بین‌المللی، از جمله نام‌های برجسته‌ای چون هیلتون و ماریوت، یا در شینجیانگ فعال‌اند یا برنامه دارند که به‌زودی افتتاح شوند؛ این‌گونه طبق گزارش پروژهٔ حقوق بشر اویغور اعلام شد.
در سال ۲۰۲۴، این منطقه به‌حدود ۳۰۰ میلیون بازدیدکننده خوشامد گفت، که بیش از دو برابر عدد سال ۲۰۱۸ است؛ بر اساس آمار مقامات چینی. درآمد گردشگری از شینجیانگ تقریباً ۴۰٪ در این دوره رشد کرد و به ۳۶۰ میلیارد یوان (۵۱ میلیارد دلار؛ ۳۹ میلیارد پوند) رسید. در شش ماه اول این سال، حدود ۱۳۰ میلیون گردشگر به این سرزمین سفر کردند و حدود ۱۴۳ میلیارد یوان درآمد ایجاد کردند.
در حالی که گردشگری خارجی رشد می‌کند، اکثریت قریب به اتفاق بازدیدکنندگان داخلی هستند.
پکن اکنون هدف بلندپروازی دارد: جذب بیش از ۴۰۰ میلیون بازدیدکننده در سال و دستیابی به درآمد گردشگری یک تریلیون یوان تا سال ۲۰۳۰.
برخی افراد هنوز از سفر به اینجا می‌ترسند. آقای سون می‌گوید برای گرداندن دوستان برای سفری در مه ۲۰۲۴ مدتی زمان برد چون بسیاری از آنها شینجیانگ را ناامن می‌دانستند. خود او، که ۲۳ ساله است، نیز اضطراب داشت، اما با ادامهٔ سفر، این اضطراب از بین رفت.
آنها سفر را از خیابان‌های شلوغ پایتخت منطقه، اورومچی، آغاز کردند. سپس هشت روز با یک رانندهٔ چینی در جاده سپری کردند، از میان کوه‌ها و استپ‌های سرسبز عبور کردند که این تجربه آقای سون را شگفت‌زده کرد.
امروزه رایج است که رانندگان و راهنمایان تور در شینجیانگ هان باشند؛ این افراد حدود ۴۰٪ جمعیت منطقه را تشکیل می‌دهند. گروه آقای سون ارتباط گسترده‌ای با اویغورهای محلی نداشت، اما آنهایی که موفق به گفتگو شدند، «بسیار مهمان‌نواز» بودند، او می‌گوید.
از زمان بازگشت، آقای سون به‌نوعی مدافع شینجیانگ شده است؛ او می‌گوید این منطقه «به‌طور نادرست» به‌عنوان مکان خطرناک و پرتنش شناخته می‌شود. «اگر بتوانم فقط یک نفر را به شناخت بیشتر شینجیانگ ترغیب کنم، کمی از برچسب منفی آن را کم کرده‌ام.»
به‌نظر او، مناظر خیره‌کننده‌ای که به‌عنوان گردشگر تجربه کرد، دور از ادعاهای مخربی است که شینجیانگ را به سرفصل‌های خبری جهان رسانده‌اند. او تنها شاهد شواهدی از نظارت شدید بر شینجیانگ بود؛ ایستگاه‌های پلیس و دوربین‌های امنیتی به‌صورت معمولی دیده می‌شدند و گردشگران خارجی مجبور به اقامت در هتل‌های اختصاصی بودند.
اما آقای سون از این موضوع تحت تأثیر قرار نگرفت: «پلیس حضور شدیدی دارد، اما این به این معنا نیست که مشکلی بزرگ وجود دارد.»
همهٔ گردشگران قانع نیستند که آنچه می‌بینند همان شینجیانگ «واقعی» باشد.
سنگاپوری ثنمولی سیلوادور، که در مه به‌مدت ۱۰ روز با دوستانش سفر کرد، می‌گوید: «بسیار کنجکاو فرهنگ اویغور بودم و می‌خواستم ببینم چه تفاوتی در آنجا وجود دارد. اما ما نسبتاً ناامید شدیم.»
او و دوستانش حجاب می‌پوشیدند و او می‌گوید فروشندگان غذای اویغوری به آنها نزدیک شده و گفتند «حسادت می‌کنیم که می‌توانیم آزادانه حجاب بپوشیم…» اما نتوانستند گفتگوهای عمیقی داشته باشند. همچنین اجازهٔ بازدید از اکثر مساجد محلی به آنها داده نشد، او افزود.
وقتی آنا برای دومین بار به شینجیانگ رفت، همراه مادرش بود که پس از تماشای یک سریال درام تنظیم‌شده در استان کوهستانی آلتای شمالی، مشتاق به بازدید بود. این سریال به نام «به شگفتی» توسط دولت تأمین مالی شد و در رسانه‌های دولتی تبلیغ شد.
آلتای در اینترنت چین طرفداران فراوانی دارد. یکی از نظرات در رِد‌نوت می‌گوید: «چه کسی می‌دانست که من به باغ مخفی خدا در آلتای سر می‌گردم؟ در دریاچهٔ کاناس، سرانجام فهمیدم که معنای بهشت چه‌است…»
نظری دیگر می‌گوید: «در سحر، از مهمانخانه می‌نگرم که گوساله‌ها در مزرعه‌ها چرا می‌کنند. جنگل‌های سدر طلایی در نور آفتاب می‌درخشند و حتی هوا حس شیرینی می‌دهد – این زیبایی بکر همان آلتای است که همیشه آرزوی آن را داشتم.»
آژانس‌های مسافرتی منطقه را «بی‌نظیر» و «مرموز» توصیف می‌کنند. یکی از این آژانس‌ها، «لنز سرگردان»، می‌گوید: «ترکیب جادویی طبیعت و فرهنگ که در هیچ‌کجا در چین تجربه نمی‌شود». هزینه این تورها متفاوت است؛ یک سفر ۱۰ روزه می‌تواند بین ۱٬۵۰۰ تا ۲٬۵۰۰ دلار آمریکا (۱٬۱۰۰‑۱٬۹۰۰ پوند) بدون هزینهٔ پرواز هزینه داشته باشد.
یک برنامهٔ معمولی برای شمال شامل پارک ملی کاناس، بازدید از دریاچه‌های آلپین و ساحل پنج‌رنگی محبوب، و همچنین بازدید از یک روستای اویغور است که در آن می‌توانید با گاری‌ها سوار شوید و با یک خانوادهٔ اویغور وقت بگذرانید.
در جنوب ماجراجویی بیشتر می‌شود؛ این سفرها معمولاً شامل رانندگی در صحراها، بازدیدهای متعدد از دریاچه‌ها، و بازدید از کشگر، شهر دو هزار ساله جادهٔ ابریشم می‌شود.
بازدیدکنندگان برنامهٔ سفر خود را به‌صورت آنلاین به‌اشتراک می‌گذارند؛ شامل نقشه‌های مسیر رنگ‌بندی‌شده و عکس‌های غذاهای خوشمزهٔ اویغوری مانند خوراک تند، «مرغ بزرگ‌پلیت»، سیخ‌های کباب گوسفند و شیر اسب تخمیری. برخی حتی از «اجرای‌های ساعت‌ها طولانی» که شکوه جادهٔ ابریشم را بازآفرینی می‌کند، یاد می‌کنند.
اگر در شبکه‌های اجتماعی رِد‌نوت و ویبو به‌دنبال شینجیانگ بگردید، همان‌طور که انتظار می‌رود، پست‌هایی می‌بینید که به زیبایی و معماری برجستهٔ آن می‌ستایند. هیچ اشاره‌ای به اتهاماتی که با این جذابیت خیالی در تضاد است، نمی‌شود.
در این فصل از سال، شبکه‌های اجتماعی چین پر از عکس‌های جنگل‌های توس شینجیانگ است که در نور زرنگار پاییز غوطه‌ورند.
حزب کمونیست می‌گوید: «نسخهٔ خود از فرهنگ اویغور را به‌صورت جذابیت‌های گردشگری به نمایش می‌گذارد»، این‌طور می‌گوید ایرید کشگری، اویغور‑آمریکایی که در سال ۱۹۹۸ از این منطقه رفته است.
«آنها به جهان می‌گویند که ما بیش از رقصندگان رنگارنگی هستیم که در رسانه‌های اجتماعی جذاب به‌نظر می‌رسیم.»
در حال مشاهدهٔ رشد محبوبیت زادگاهش از آن سوی اقیانوس آرام، خانم کشگری، فعال اویغور، به گردشگران توصیه می‌کند که «مسائل جدی» شینجیانگ را شناخته شوند.
او می‌گوید: «من جایگاهی ندارم که به مردم بگویم نروند، اما باید درک کنند که آنچه در آنجا تجربه می‌کنند نسخه‌ای سفیدپوشیده از شینجیانگ است.»
او ادامه می‌دهد: «در عین حال، کسانی مثل من به‌دلیل فعالیت‌مان هرگز نمی‌توانند به‌دوباره بازگردند. اینجا بسیار خطرناک است… و با این حال، چرا من نمی‌توانم؟ این سرزمین من است.»
