صنعت گردشگری برای احیا سخت در تقلاست و به گفته کارشناسان، بازگرداندن بازدیدکنندگانی فراتر از زائران و هیئتهای همبستگی، نیازمند بازسازی اساسی چهره اسرائیل است
در تاریخ ۸ اکتبر ۲۰۲۳، راهنمای تور، اوری استراسبرگ، قرار بود یک خانواده سوئیسی را به یک تور سهروزه در صحرای نِگِو، شامل مناطقی نزدیک مرز غزه ببرد. پس از بهبودی اوضاع پس از همهگیری کووید-۱۹، تقویم کاری او تا پایان سال ۲۰۲۳ و در سال ۲۰۲۴ کاملاً پر بود.
استراسبرگ میگوید بیش از دو سال بعد، آن خانواده سوئیسی سرانجام به دنبال عملی کردن برنامههای خود هستند؛ والدین مشتاقاند تا کوچکترین دخترشان اسرائیل را متفاوت از آنچه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تجربه کرد، ببیند.
در آن روز، تروریستهای حماس حملهای بیسابقه را به جنوب اسرائیل آغاز کردند که به کشته شدن ۱۲۰۰ نفر و اسارت ۲۵۱ نفر منجر شد و منطقه را درگیر جنگی کرد که صنعت گردشگری کشور را به تعطیلی کامل کشاند.
استراسبرگ که در سال ۱۹۹۸ از بازل به اسرائیل مهاجرت کرده است، میگوید: «پس از کووید، گردشگری رونق واقعی گرفته بود، اما ۷ اکتبر همه چیز را تغییر داد.»
با فرونشستن شعلههای جنگ در غزه به دنبال توافق آتشبسی که در ۹ اکتبر امضا شد و ازسرگیری پروازهای منظم خطوط هوایی خارجی به اسرائیل، برخی در صنعت گردشگری هنوز احساس میکنند که در ۸ اکتبر گیر کردهاند.
به گفته کارشناسان، زمان خواهد برد تا گردشگران و بازدیدکنندگان دوباره در تعداد زیاد به اسرائیل بازگردند، این صنعت ویرانشده را احیا کنند و به بهبود اقتصاد کشور کمک نمایند.
یوسی فاتائل، مدیر کل انجمن اپراتورهای تورهای ورودی اسرائیل، میگوید: «فاصله بزرگی میان اعلام آتشبس، جشنها و ورود گردشگران به فرودگاه بن گوریون تلآویو وجود دارد، زیرا عوامل ناشناخته بسیاری پیرامون پایان این جنگ وجود دارد. پایان جنگ، پایان بحران تصویری نیست که اسرائیل در طول این مدت با آن روبرو بوده است. حل این مشکل زمان بیشتری خواهد برد.»
استراسبرگِ ۵۱ ساله، یکی از بیش از ۷۰۰۰ راهنمای تور دارای مجوز در کشور است که بیش از دو سال تقریباً بیکار ماندهاند.
این راهنما که پیشتر نه تنها خانوادهها، بلکه هیئتهای سیاسی و گروههای کارگری از آلمان را نیز همراهی میکرد، میگوید: «از ۷ اکتبر به بعد، من هیچ کاری به عنوان راهنمای تور یا مترجم در اسرائیل نداشتهام. برای تأمین معاش، تلاش کردم خودم را بازآفرینی کنم، کارهای پارهوقت در شرکتهای حقوقی و جاهای دیگر پیدا کردم، اما بیشتر مجبور شدم از پساندازم برای گذران زندگی استفاده کنم.»
پیش از جنگ، گردشگری بیش از ۲ درصد از اقتصاد اسرائیل را تشکیل میداد و طبق آمار وزارت گردشگری، سالانه حدود ۲۰ میلیارد شِکِل (۶.۱ میلیارد دلار) درآمدزایی داشت و بیش از ۲۰۰ هزار نفر را به طور مستقیم به کار گرفته بود.
پیشبینی میشد در سال ۲۰۲۳ و پیش از شروع جنگ، این کشور میزبان ۵.۵ میلیون بازدیدکننده باشد که یک میلیون نفر بیشتر از رکورد ۴.۵ میلیونی سال ۲۰۱۹ بود. اما در نهایت، طبق دادههای وزارتخانه، در سال ۲۰۲۳ تنها ۳ میلیون نفر از این کشور بازدید کردند.
در سال ۲۰۲۴، تعداد بازدیدکنندگان به یک میلیون نفر هم نرسید و پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۵ تنها ۱.۴ میلیون نفر از این کشور بازدید کنند.
بخش بزرگی از این کاهش را میتوان به وضعیت امنیتی نسبت داد. تعداد زیادی از خطوط هوایی خارجی پروازهای خود به اسرائیل را لغو یا متوقف کردند و حملات موشکی به فرودگاه بن گوریون را دلیل آن دانستند که این امر سفر به اسرائیل و خروج از آن را به یک امر پرخطر تبدیل کرد. بسیاری نیز به دلیل افزایش احساسات ضد اسرائیلی در سراسر جهان که ناشی از خشم نسبت به عملکرد این کشور در جنگ غزه و تصاویر رنج فلسطینیان است، از سفر به این کشور خودداری کردهاند.
فاتائل میگوید: «احساسات ضد اسرائیلی از حوزه عقاید به حوزه مُد منتقل شده است. در حال حاضر، نفرت از اسرائیل مُد روز است.»
این کاهش شدید به تعدیل نیرو در این صنعت منجر شده است.
به گفته فاتائل، از ۳۰۰۰ اپراتور و برگزارکننده تور که پیش از جنگ فعالیت میکردند، تنها حدود ۱۰۰۰ مورد همچنان به کار خود ادامه میدهند.
هتلها، که برخی از آنها با اسکان دادن به افراد تخلیهشده از مناطق جنگی این دوران سخت را پشت سر گذاشتند، ممکن است با بازگشت بسیاری از این افراد به خانههایشان، فشار اقتصادی را احساس کنند.
در ماه سپتامبر، تعداد شبهای اقامت گردشگران در هتلها به ۲۱۶,۰۰۰ رسید که نسبت به سپتامبر ۲۰۲۳ (پیش از شروع جنگ) ۶۸ درصد و در مقایسه با همین ماه در سال ۲۰۱۹، ۷۸ درصد کاهش داشته است. شهرهای حیفا، طبریه، اورشلیم و ناصره بیشترین آسیب را دیدهاند.
تعداد راهنمایان تور نیز در حال کاهش است، هرچند نه چندان زیاد، زیرا بسیاری به امید رونق دوباره کسبوکار، مجوزهای خود را که به سختی به دست آوردهاند، حفظ کردهاند.
دادههای وزارت گردشگری نشان میدهد که در حال حاضر ۷,۶۳۴ راهنمای تور ثبتشده وجود دارد، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۱، ۸,۳۷۷ نفر بود.
هم فاتائل و هم استراسبرگ گفتند که نشانههای اولیه علاقه از سوی بازدیدکنندگان خارجی را مشاهده میکنند، هرچند بیشتر این علاقه از سوی زائران، گروههای مذهبی و هیئتهاست تا گردشگران عادی.
فاتائل میگوید: «با توجه به بحرانهای گذشته، از جمله [همهگیری کرونا] که بحرانی نظامی مانند آنچه اکنون داریم نبود، معمولاً حداقل شش ماه طول میکشد تا شاهد ورود گروههای سازمانیافته مانند زائران باشیم و حدود دو سال زمان میبرد تا به رونق گردشگری ورودی که در سال ۲۰۱۹ تجربه کردیم، بازگردیم.»
فاتائل و استراسبرگ هر دو تأکید کردند که اسرائیل باید خود را به عنوان یک مقصد مسافرتی مدرن، امن و پرجنبوجوش برای تفریح، غذا، ورزش و جاذبههای تاریخی بازسازی کند؛ همان تصویری که پیش از ۷ اکتبر از آن شناخته میشد.
استراسبرگ گفت: «افراد زیادی هستند که به دلیل مسائل سیاسی به اسرائیل نمیآیند. همچنین افراد زیادی به نشانه همبستگی خواهند آمد و کسانی هم هستند که با اسرائیل غریبه نیستند، اما ورود گردشگران عادی زمانبر خواهد بود، نه فقط به دلیل گران بودن، بلکه به خاطر عدم قطعیت درباره پایداری آتشبس و به دلیل افزایش احساسات ضد اسرائیلی.»
استراسبرگ گفت که گردشگری میتواند نقش بزرگی در بازسازی چهره اسرائیل ایفا کند و به این صنعت کمک کند تا فراتر از جذب سفرهای همبستگی و دیگرانی که انتظار دارند راهنمایان تور آنها را به مکانهای کشتار ببرند، حرکت کند.
او گفت: «اسرائیل باید از همین حالا در شبکههای اجتماعی و دیگر رسانهها تبلیغاتی را آغاز کند که زندگی پرجنبوجوش در کافهها، رستورانها و سواحل پر از جمعیت تلآویو و بازارهای شهر قدیم اورشلیم را به نمایش بگذارد تا از تمرکز بر گردشگری مبتنی بر “تراژدی” که البته آن هم اهمیت دارد، فاصله بگیرد.»
هم او و هم فاتائل گفتند که دولت باید اهمیت استراتژیک گردشگری ورودی را به عنوان ابزاری برای ارائه تصویری مثبت از کشور پس از این همه تبلیغات منفی به دلیل جنگ، به رسمیت بشناسد.
سخنگوی وزارت گردشگری گفت که این وزارتخانه به کار بر روی کمپینهایی با تمرکز بر بازگرداندن گردشگران اروپایی ادامه میدهد و همزمان در حال بررسی بازارهای جدید در خاور دور برای جذب بازدیدکنندگان است. اما آنها همچنین در مورد محدودیتهایی که اسرائیل پس از دو سال جنگ با آن روبروست، واقعبین بودند.
سخنگوی وزارت گردشگری گفت: «گردشگران بهترین سفیران حسن نیت برای اسرائیل هستند، اما ما با واقعیت و احساسات منفی نسبت به اسرائیل بحثی نداریم.»
فاتائل گفت بازگرداندن گردشگران به اسرائیل و ترمیم چهره این کشور، راه را برای اسرائیلیهایی که خود به دنبال سفر به خارج هستند نیز باز خواهد کرد.
فاتائل گفت: «هیچکدام از اقدامات سیاسی یا دیپلماتیک دولت نمیتواند بهتر از گروههای گردشگری که از خیابانهای تلآویو و اورشلیم، مکانهای تاریخی منحصربهفرد بازدید میکنند، به دریا میروند و تجربیات دستاول خود را پس از بازگشت با دوستانشان به اشتراک میگذارند، کارساز باشد. زمانی که ما گردشگران را در خیابانهای سراسر اسرائیل ببینیم، از اسرائیلیها نیز دوباره در خارج از کشور استقبال خواهد شد.»
او افزود: «این دو موضوع دست در دست هم پیش میروند، زیرا به اعتبار و تصویر کشور مربوط میشود.»
کارکنان تایمز آو ایزرائل در تهیه این گزارش همکاری داشتهاند.
